In de Westhoek wordt het vervoersprobleem voor ouderen en mensen met een beperkte mobiliteit aangepakt door het gebruik van elektrische riksja’s. Dit duurzame vervoersmiddel biedt een praktische oplossing voor kleine verplaatsingen in het centrum van Poperinge en de omliggende dorpen. In dit artikel gaan we dieper in op de voordelen van de riksja, hoe het wordt ingezet door NESTOR Poperinge, en de impact die het heeft op de lokale gemeenschap.
NEtwerk voor STeun aan Ouderen in het Ruraal gebied
Dorpsdienst NESTOR werd opgericht op 4 november 2002 als een samenwerking tussen de gemeenten Poperinge, Vleteren en Alveringem. Al snel breidde de dienst uit naar Lo-Reninge, Heuvelland en Mesen.
De oprichting van NESTOR was een reactie op de resultaten van een leefbaarheidsonderzoek uit 1997, waarin bleek dat veel dorpen in de Westhoek te maken hadden met negatieve trends: voorzieningen verdwenen, de sociale cohesie verzwakte en gezinnen werden kleiner, terwijl kinderen vaker de regio verlieten. Hierdoor werden ouderen steeds afhankelijker van anderen. Het onderzoek wees ook op beperkte mobiliteit, vergrijzing en afgenomen mantelzorg, problemen die nog steeds actueel zijn. NESTOR blijft zich inzetten om deze uitdagingen aan te pakken met diensten zoals vervoer, boodschappenhulp, gezelschap, verjaardagsbezoekjes aan 80-plussers, kleine klusjes en telefonische ondersteuning.
In 2020 werd besloten om de werking van NESTOR lokaal te verankeren. De dorpsdienst werd opgedeeld in NESTOR Poperinge, NESTOR Heuvelland en NESTOR Plus (Alveringem, Lo-Reninge en Vleteren). NESTOR Poperinge zit ingebed in LDC De Bres.
Vervoer en boodschappen
Vooral voor senioren en mensen met een beperking is het vaak moeilijk om zich vlot te verplaatsen in een plattelandsregio zoals de Westhoek. Het openbaar vervoer is niet altijd een optie door ouderdom, gezondheidsproblemen of mentale kwetsbaarheid. Het bereiken van een bushalte, het reserveren, overstappen en combineren van verschillende vervoersmiddelen is voor velen te ingewikkeld. Daarom is er behoefte aan alternatieve vormen van vervoer. Buurthulp NESTOR Poperinge biedt sinds november 2002 vrijwilligersvervoer aan. In 2022 werd NESTOR Poperinge een Mobitwin Centrale (voorheen bekend als Minder Mobielen Centrales). Mobitwin is de sociale mobiliteitsdienst van Mpact vzw. De meest gevraagde vormen van dienstverlening zijn boodschappen en vervoer. In 2023 werden 68 525 kilometers gereden voor 263 klanten. Momenteel zijn er 41 vrijwilligers-chauffeurs actief.
Uitbreiding met elektrische riksja
Riksja’s komen oorspronkelijk uit Azië, waar ze als taxi worden gebruikt, maar ook in de Westhoek zie je ze nu. Om duurzamer vervoer aan te bieden, zet de vervoersdienst van NESTOR sinds juli 2024 een elektrische riksja in. Deze riksja is ideaal voor korte ritten in het centrum, zoals naar de kapper, apotheek of dagverzorgingscentrum. Ook voor recreatieve ritjes, zoals een familiebezoek of een rondrit door de buurt van vroeger, kan de riksja worden gebruikt.
De riksja begon in het centrum van Poperinge, maar NESTOR wil deze in de toekomst ook in deelgemeenten inzetten, bijvoorbeeld om mensen naar buurtactiviteiten van LDC De BuurtBres te brengen. De bestuurders van de riksja zijn sportieve vrijwilligers, die een korte opleiding en enkele testritten krijgen om het riksja-gevoel onder de knie te krijgen. Ze zijn sociaal ingesteld en hebben een hart voor mensen.
De voordelen van de riksja zijn onder meer dat de vrijwilligers geen rijbewijs nodig hebben en er geen brandstof wordt verbruikt, wat het goedkoper en duurzamer maakt. Soms is de riksja sneller dan de auto, en voor senioren die niet meer kunnen fietsen, biedt het een hernieuwde fietsbeleving.
Er zijn echter ook nadelen: in het landelijke gebied is de riksja minder geschikt voor lange afstanden en sommige wegen zijn moeilijk begaanbaar. Daarnaast moet je fysiek in staat zijn om in en uit de riksja te stappen, en een wandelstok kan wel mee, maar een rollator niet. De aankoop van de riksja was duur, maar werd ondersteund door een financiële bijdrage van Rotary Poperinge.
Doelgroep
NESTOR Poperinge richt zich vooral, maar niet uitsluitend, op minder mobiele bewoners van Poperinge die ouder zijn dan 65 jaar. De elektrische riksja biedt plaats voor twee passagiers, en is een uitstekend alternatief voor mensen die zelf niet meer kunnen fietsen. De riksja rijdt jaarlijks van maart tot oktober, afhankelijk van het weer, op werkdagen van 8.30 tot 16.30 uur. Een rit, heen en terug op dezelfde dag, kost slechts 2,50 euro.
Praktijkervaringen
Vrijwilliger aan het woord: Johan is riksjabestuurder
“Ik ben graag onder de mensen en fiets graag. Deze nieuwe uitdaging past dus perfect bij mij. Ik mocht de riksja vorig jaar in de zomer al eens uittesten met enkele andere vrijwilligers. Onze passagiers fleurden echt op tijdens de ritten, mooi om te zien. Een van de eerste passagiers was Firmin. Hij vroeg me om naar de straat te fietsen waar hij vroeger woonde. Eens kijken naar zijn oude huis, door de buurt rijden. Het deed hem zichtbaar deugd. Daarnaast ben ik blij met de riksja als milieuvriendelijk en duurzaam vervoersalternatief. Je bent alleen iets afhankelijker van het weer.”
Klant aan het woord: Lucienne gaat mee als passagier
“Ik heb vroeger vaak gefietst en deed dat heel graag. Ik moest stoppen omdat ik problemen kreeg met mijn evenwicht. Het was leuk om nog eens buiten te zijn op een fiets, ook al reed ik niet zelf. De bestuurder was heel behulpzaam en onderweg hadden we een fijne babbel. Ik zal de riksja zeker nog eens reserveren om vrienden te bezoeken of bijvoorbeeld om naar de apotheek te gaan.”
