Wanneer een persoon met een handicap meer ondersteuning nodig heeft en het zorgbudget voor mensen met een handicap (nieuwe benaming voor basisondersteuningsbudget) is niet meer voldoende om alle kosten te betalen, dan kan de persoon met een handicap overstappen naar het persoonsvolgend budget. Het persoonsvolgend budget is de tweede trap in de persoonsvolgende financiering en is bedoeld voor mensen die door hun handicap meer intensieve of frequente handicapspecifieke ondersteuning nodig hebben. Met dit jaarlijks budget kan er zorg en ondersteuning ingekocht worden, zowel binnen het eigen netwerk (bv. persoonlijke assistent, vrijwilliger), als bij professionele zorgverleners (bv. gezinszorg en poetsdienst) en zorgaanbieders vergund door het VAPH (dagondersteuning, woonondersteuning). De grootte van het budget is afhankelijk van de vraag en nood aan ondersteuning.
Om de ondersteuningsnood te bepalen, zijn er twee nieuwe methodes van objectivering:
- aan de hand van beschrijvende informatie
- aan de hand van een zorgzwaarte-instrument (ZZI)
De gevolgde methode is afhankelijk van de vraag van de persoon met een handicap en de vermoedelijke zorgzwaarte. De ondersteuningsvraag die de persoon met een handicap stelt in het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget, bepaalt mee welke methode van objectivering er moet gebruikt worden.
1. Beschrijvende informatie
Een beschrijvende objectivering gaat op volgende levensdomeinen na welke beperkingen de persoon met (een vermoeden van) een handicap ondervindt:
- Communicatie
- Zelfredzaamheid
- Mobiliteit
- Deelname aan het maatschappelijk leven
- Gedrag
In een aantal gevallen dient dit met een bijkomende schaal ter objectivering te worden aangevuld.
Er kan beschrijvend gewerkt worden als volgende ondersteuningsfuncties (met bijhorende frequentie) worden aangevraagd:
- Praktische hulp (minder dan 26u per week)
- Globale individuele ondersteuning (minder dan 15u per week)
- Psychosociale begeleiding
2. Zorgzwaarte-instrument
De zorgzwaarte is de hoeveelheid ondersteuning die een persoon met een handicap nodig heeft om net als iedereen in de maatschappij te kunnen functioneren. De zorgzwaarte wordt altijd uitgedrukt in parameters (met verschillende gradaties en intensiteiten). Zo geeft de begeleidingsintensiteit (B-waarde) weer hoeveel begeleiding een persoon met een handicap nodig heeft van andere personen en geeft de nood aan permanentie overdag (P-waarde) weer hoeveel nood de persoon heeft aan toezicht en oproepbaarheid van andere personen. De waarde voor elk van die parameters bepaalt (mee) de budgetcategorie die maximaal kan toegekend worden aan een persoon voor de vraag die hij of zij stelt
Het ZZI wordt afgenomen door de erkende inschaler van een erkend multidisciplinair team. De ondersteuning die een persoon met een handicap nodig heeft om zelf zijn of haar leven te kunnen organiseren, wordt op een eerlijke manier in kaart gebracht.
Wie is aanwezig bij de afname?
- De persoon met een handicap
- Twee informanten, die de persoon met een handicap minstens zes maanden kennen, hem of haar kunnen observeren in verschillende settings en objectief kunnen reflecteren over de ondersteuningsnood.
Welke vragen komen aan bod?
De vragen die de inschaler stelt gaan over de mogelijkheden van de persoon met een handicap. Wat kan hij goed, wat kan hij minder goed en waar is ondersteuning nodig? De vragen gaan over activiteiten in het dagelijkse leven, maar ook over verplaatsingen, uit werken, vrije tijd, het aanleren van nieuwe handelingen, hulp bij medische aangelegenheden of hulp bij het voorkomen van probleemgedrag.
De objectivering gebeurt aan de hand van kernmodules:
- Kernmodule rond zelfredzaamheid
- Optionele module rond medische problematieken
- Optionele module rond gedragsmatige of sociaal-emotionele ondersteuningsnoden
De antwoorden worden genoteerd, omgezet in scores en gebruikt om de nood aan begeleiding en permanentie te bepalen.
Een objectivering van de ondersteuningsnood met een zorgzwaarte-instrument is noodzakelijk indien de persoon met een handicap volgende ondersteuningsfuncties (met bijhorende frequentie) aanvraagt:
- Dag- of woonondersteuning
- Oproepbare permanentie
- Praktische hulp (vanaf 26u per week)
- Globale individuele ondersteuning (vanaf 15u per week)
