In opdracht van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en in uitvoering van het Vlaams mantelzorgplan (2016-2020) werden recent drie mantelzorgstudies verricht. Als startpunt werd het thema jonge mantelzorg ingebracht in twee bestaande surveystudies (HBSC en LiSO) bij Vlaamse en Brusselse jongeren uit het Nederlandstalig onderwijs. Vervolgens werd het onderzoek verder verdiept via een online bevraging en via diepte-interviews.
Kerncijfers over jonge mantelzorgers via HBSC
Voor een schatting van het aantal jonge mantelzorgers in Vlaanderen en Brussel, hun profielkenmerken, hun taakopname thuis, hun gezondheid en welzijn werd aangesloten bij de studie Jongeren en Gezondheid, uitgevoerd door de onderzoeksgroep Gezondheidsbevordering van de vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg (Universiteit Gent). De studie kadert in de Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) survey. De resultaten over jonge mantelzorgers worden weergegeven in de vorm van 25 kerncijfers. Waar mogelijk wordt bij de rapportering een onderscheid gemaakt tussen jonge mantelzorgers die minder en meer dan 4 uur per week thuis taken doen en worden de resultaten van jonge mantelzorgers vergeleken met Vlaamse jongeren die geen jonge mantelzorger zijn.
Referentie: Bronselaer, J., Pickery, J., Vandezande, V., Dierckens, M., Delaruelle, K. & Demeyer, B. (2021). Je bent jong en … je zorgt, Aantal, profiel, taakopname, welzijn en gezondheid van jonge mantelzorgers becijferd, Brussel, Departement WVG.
Verdiepend onderzoek door in te haken op LiSO
Tevens werden drie deelonderzoeken over jonge mantelzorgers ingebracht in het LiSO-onderzoek (Loopbanen in het Secundair Onderwijs), een onderzoekslijn van het Steunpunt Onderwijsonderzoek. De LiSO-onderzoekers aan de KU Leuven volgkden sinds 2013 een grote cohorte leerlingen van bij de start van het secundair onderwijs tot ze de overstap maakten naar de arbeidsmarkt of het hoger onderwijs. Aan de leerlingenbevraging, georganiseerd in mei 2018, werden vragen toegevoegd om jonge mantelzorgers te kunnen identificeren . De focus van dit onderzoek laat toe om de aanwezigheid van jonge mantelzorgers in klassen en scholen te onderzoeken evenals hun schools functioneren.
Referentie: Dockx, J. & Denies, K. (2020). Mantelzorgers in het Vlaams secundair onderwijs, Technische detailrapportering van onderzoek in het kader van het LiSO-project, Leuven, KU Leuven.
Jongeren die in het eerste deelonderzoek aangaven dat ze wonen bij iemand met een langdurige ziekte of handicap, werden via een online bevraging verder onderzocht. Zij kregen in februari 2019 een uitnodiging met als doel een breder beeld te krijgen van hun zorg- en leefsituatie en (gewenste) ondersteuning. Met een aantal van deze jonge mantelzorgers werd vervolgens een diepte-interview afgenomen. Ook het perspectief van ouders van jonge mantelzorgers en van schoolprofessionals werd via kwalitatieve interviews meegenomen. De focus ligt hier op de belevingswereld en ondersteuningsvoorkeuren van jonge mantelzorgers, hoe leerkrachten met jonge mantelzorgers omgaan en hoe het schoolbeleid al dan niet rekening houdt met jonge mantelzorgers.
Referentie: Vandezande, V., Demeyer, B., Denies, K. & Bronselaer, J. (2021). De (on)zichtbare leefwereld van jonge mantelzorgers, Kwantitatief en kwalitatief onderzoek bij jonge mantelzorgers, hun ouders en schoolprofessionals vanuit het LiSO-onderzoek, Brussel, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
De detailresultaten en samenvattende rapporten van de studies consulteren? Klik hier.
