Met Tubbe wil men van woonzorgcentra aantrekkelijke plaatsen maken, waar het goed wonen en werken is. Een relatiegerichte en veilige zorg is het doel, met veel inspraak van alle betrokkenen. Het gevolg: voor iedereen een beter leven. Vijfendertig nieuwe woonzorgcentra krijgen in 2023 ondersteuning van ervaren coaches om de Tubbe-aanpak te implementeren. Dankzij de steun van Belfius kent de Koning Boudewijnstichting hen in totaal 175.000 euro toe.
Gezien de vergrijzing van de bevolking, vormen woon- en zorgvoorzieningen voor ouderen een belangrijke uitdaging. Vandaag wonen in België ongeveer 125.000 mensen in woonzorgcentra. In deze WZC's moeten ouderen kunnen rekenen op kwalitatieve zorg, maar belangrijker nog is dat ze daar goed kunnen leven, met autonomie en participatie als leidend principe. Dat zijn waarden die ouderen koesteren, zoals beschreven is in de publicatie 'Iedereen heeft het recht om te kiezen. Oudere mensen ook. De woon- en zorgvoorzieningen van morgen'.
Participatie en relationele zorg voorop
Om van woonzorgcentra leefomgevingen te maken en niet alleen zorgplekken, is er een evolutie nodig in het denken over het woonzorgcentrum en de organisatie ervan. De Scandinavische Tubbe-aanpak, die in 2017 in België werd gelanceerd op initiatief van de Koning Boudewijnstichting, vormt een interessant spoor waar ‘relatie’ en 'goed samenleven' centraal staat binnen de arbeidsorganisatie. Zo krijgen bewoners inspraak bij beslissingen over de organisatie van het dagelijks leven. Zij worden bijvoorbeeld aangemoedigd om de keuze van dagelijkse activiteiten of maaltijden mee te bepalen. Op dezelfde manier worden personeelsleden betrokken en geraadpleegd, onder meer over de organisatie van hun werk. Zij stappen af van een exclusieve verzorgende rol naar een meer ondersteunende rol, met meer aandacht voor sociale contacten en activiteiten. De directie versterkt de autonomie en beslissingsruimte van bewoners maar ook van werknemers in de organisatie. Deze benadering creëert een relationele zorgdynamiek: bewoners ontwikkelen relaties met medewerkers, andere bewoners, hun leefomgeving, maar ook met hun familie en buurt.
Positieve ervaring
In de woonzorgsector wint de Tubbe-aanpak aan belang. De feedback van instellingen die dit model introduceerden, is positief, zoals blijkt uit volgende getuigenissen:
“Ik hou voor mezelf één vraag in het achterhoofd om te weten of we hier goed werk leveren: zal ik mezelf hier thuis voelen als ik ooit naar een woonzorgcentrum ga?” Leen Plessers, woonzorgcoördinator wzc Sint-Jozef, Pelt
“Mensen moeten terugsturen, ook als ze 93 zijn. Zien dat ze verantwoordelijkheid mogen, kunnen en dúrven nemen. Na Covid-19 zaten mensen terug in een geleerde hulpeloosheid waar alles geregeld is voor zowel bewoners als medewerkers. Het idee dat ze iets zelf kunnen doen of mógen doen was even weg. We zijn blij, iedereen wil meer Tubbe! Betrokkenheid staat nog altijd op 1 bij ons; als je daarin slaagt – na zo een periode? Dan zit het in jouw DNA!” Renaat Lemey, BEN Woonzorgnetwerk VZW
"Sommige mensen willen veel samenzitten, andere minder. De ene wil groepsactiviteiten, iemand anders net minder. Maar daar is net de essentie van Tubbe. We willen een sfeer van wonen en werken creëren, waar het aangenaam is zonder dat er druk of verplichting is – iedereen moet kunnen zijn zoals hij of zij is. We zorgen voor de omkadering maar wel met ruimte voor wat onze bewoners willen.” Sophie Keymeulen, Ikoo VZW
"Ik was één van de eerste bewoners bij Ikoo. Om de mensen beter te leren kennen ben ik gewoon bij iedereen langs geweest om hun verjaardagen te vragen. Sindsdien schrijf ik voor iedereen een hele persoonlijke kaart. Die laat ik door iemand anders bezorgen. Zo zijn we al met meer en praten we weer wat meer. Het startte met één verjaardagskaart maar intussen doen we veel samen. Iedereen doet enthousiast mee. En dat wordt geapprecieerd door de groep. Morgen is er trouwens een verjaardagsfeest voor Maria met smoutebollen!”. Pierre, bewoner.
35 nieuwe WZC’s
Om de verspreiding van de Tubbe-aanpak in ons land uit te breiden, lanceerde de Koning Boudewijnstichting midden 2022 een nieuwe projectoproep met Belfius, waarna een onafhankelijke jury van experts 35 woonzorgcentra selecteerde: 13 in Vlaanderen en 22 in de Federatie Wallonië-Brussel. Elk van deze voorzieningen krijgt 5.000 euro steun in de vorm van begeleiding door een ervaren coach, om het project voor meer autonomie en participatie uit te voeren in samenwerking met het personeel, de directie, de bewoners en hun familie. Daarmee komt het totaal aantal woonzorgcentra dat sinds 2017 gestart is met het Tubbe-avontuur, op 145.
